Entropia w ruchu - spacer fotograficzny w Katowicach

Wędrując przez dystopię z aparatem w dłoni - Karol Małota i Aleksander Orszulik zaprosili uczestników pleneru do poszukiwania wizji przyszłości bez człowieka w kadrach fotograficznych

Czy da się sfotografować coś, co jeszcze nie istnieje – albo właśnie znika?

W sobotnie przedpołudnie, w nieco zakrzywionej rzeczywistości centrum Katowic, grupa fotografujących postanowiła to sprawdzić. Pretekstem do wspólnej wędrówki była wystawa Entropia Dystopii Karola Małoty prezentowanej w Machinarium Gallery, a właściwie jej przedłużenie – spacer fotograficzny inspirowany jej ideą. Pogoda dopisała, uczestnicy również. I choć każdy przeszedł tę samą trasę, to zarejestrował zupełnie inny świat.

Uczestnicy pleneru Entropia Dystopii w Machinarium Gallery. fot. Łukasz Cyrus.

Gdy kurator staje się przewodnikiem

Spacer rozpoczął się w Machinarium Gallery – miejscu, które z definicji wymyka się schematom. Tam, wśród ścian obwieszonych analogowymi odbitkami, kurator Aleksander Orszulik i autor wystawy Karol Małota opowiedzieli o idei, która stała się impulsem do działania. Dystopia, zamiast odstraszać, miała prowokować. Entropia, zamiast niszczyć – otwierać. Obaj mówili o fotografii nie jako o rejestrze rzeczywistości, ale jako o filtrze: osobistym, intuicyjnym, emocjonalnym.

Aleksander Orszulik i Karol Małota na tle wystawy Entropia Dystopii. fot. Łukasz Cyrus

Po tej intelektualnej rozgrzewce grupa ruszyła w miasto – ścieżką zaprojektowaną przez kuratora. Uczestnicy, wyposażeni w aparaty, telefony i własne spojrzenia, zaczęli własną interpretację zastanego (a może właśnie odklejającego się?) świata.

Uczestnicy wyruszają na plener. fot. Łukasz Cyrus.

Aleksander Orszulik prowadzi grupę plenerową. fot. Łukasz Cyrus.

Uczestnicy pleneru eksplorują miasto. fot. Łukasz Cyrus.

Karol Małota poszukuje śladów przyszłości. fot. Łukasz Cyrus.

Rozmowa przez obraz

Po ponad dwóch godzinach eksploracji, około godziny 13:00, grupa wróciła do Machinarium. I wtedy stało się coś bardzo istotnego – z pozoru kameralne wydarzenie przekształciło się w otwartą debatę o obrazie. Każdy z uczestników zaprezentował trzy wybrane kadry, które następnie zostały wspólnie omówione. Padły pytania, pojawiły się wątpliwości, ale też – przede wszystkim – zaczęła się opowieść. Opowieść o tym, jak różnie widzimy ten sam fragment rzeczywistości. I jak bardzo obraz może być autonomiczny wobec swojego źródła.

Przegląd prac uczestników w Machinarium Gallery. fot. Łukasz Cyrus.

Ślad po wydarzeniu, czyli entropia zatrzymana

Ale to nie koniec historii. Kurator Orszulik poprosił uczestników, by spośród wykonanych prac wybrali maksymalnie dziesięć – tych, które najlepiej oddają ich osobistą interpretację „entropii dystopii”. Zdjęcia zostaną przesłane do niego i złożą się na internetową publikację – grupową prezentację powstałą z pluralizmu spojrzeń. Będzie to trwały ślad po wydarzeniu, który pozwoli wracać do tej chwili w sposób równie ulotny, co świadomy.

Dyskusje wokół fotografii. fot. Łukasz Cyrus.

Odklejony spacer, przyklejona wspólnota

Spacer był nie tylko rozwinięciem wystawy, ale także działaniem głęboko osadzonym w misji Klubu fotograficznego "Źródło", którego Orszulik jest aktywnym członkiem, edukatorem i animatorem. Promowana przez Klub Fotografia odklejona ma tu pełne zastosowanie – nie chodzi o odbicie rzeczywistości, lecz o jej przekształcenie, czasem wręcz unieważnienie. Kadry powstałe podczas pleneru nie były dokumentami – były pytaniami. A to pytania, jak wiadomo, są w sztuce najcenniejsze.

Grupa plenerowa w entropijnej scenerii Katowic. fot. Łukasz Cyrus.

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

Joanna Helander i Bo Persson dołączają do Węglowej Atlantydy

Węglowa Atlantyda – fotograficzne poszukiwania historii i dziedzictwa przemysłowego Rudy Śląskiej

Węglowa Atlantyda - idea plenerów

Plenery Węglowa Atlantyda to inicjatywa Stowarzyszenia TuRuda, której celem jest dokumentacja i interpretacja dziedzictwa przemysłowego Rudy Śląskiej. Projekt łączy fotografię z refleksją nad historią i zmianami w krajobrazie poprzemysłowym. Uczestnicy, poprzez swoje prace, ukazują złożoną relację między człowiekiem a przestrzenią, w której przez wieki dominował przemysł.

Organizatorem plenerów jest Adam Kowalski, lider Stowarzyszenia TuRuda, znany z działań na rzecz zachowania pamięci historycznej regionu. Za część artystyczną i fotograficzną odpowiadają Arkadiusz Gola i Michał Szalast, cenieni fotograficy, związani z Związkiem Polskich Artystów Fotografików oraz Instytutem Twórczej Fotografii w Opawie.

Uczestnicy niedzielnego pleneru przed Słupami Heraklesa przy Szybie Franciszek.
Od lewej: Arek Gola, Łukasz Cyrus, Joanna Helander, Małgorzata-Kamińska Gola, Bo Persson.

Joanna Helander – fotografka i dokumentalistka

Joanna Helander przy Szybie Franciszek.
fot. Łukasz Cyrus.

Do grupy dołączyła Joanna Helander, wybitna polska fotografka, dokumentalistka i pisarka, od lat mieszkająca w Szwecji. Urodzona w Rudzie Śląskiej, w swoich pracach często wraca do rodzinnych stron, ukazując ich przemiany na tle historii Śląska. Jej dorobek obejmuje dokumentację życia codziennego, losów emigrantów, a także relacje między kulturą a polityką. Fotografowała przestrzenie społeczne, zakłady pracy, rodzinne domy – zawsze z wyczuciem i autentycznością. W trakcie pleneru podzieliła się historiami miejsc, które niegdyś uwieczniła na swoich zdjęciach.

Bo Persson – spojrzenie filmowe na historię

Plenery wzbogacił również Bo Persson, szwedzki reżyser, scenarzysta i producent, który od lat dokumentuje ważne społecznie i historycznie tematy. Jego twórczość koncentruje się na prawach człowieka, procesach społecznych oraz narracjach związanych z pamięcią historyczną. Jego obecność na plenerze wniosła filmową perspektywę – rozmowy o dokumentowaniu historii w ruchu, uchwyceniu przestrzeni w kontekście zmieniającego się świata.

Bo Persson w jednej z rudzkich kamienic. fot. Łukasz Cyrus.

Pozostali uczestnicy

W plenerze biorą udział także fotograficy związani z Związkiem Polskich Artystów Fotografików, Instytutem Twórczej Fotografii w Opawie oraz członkowie Klubu Fotograficznego „Źródło” z Rudy Śląskiej. Każda z tych osób wnosi do Węglowej Atlantydy własną perspektywę – fotograficzną, filmową, dokumentalną, historyczną. Ich wspólnym celem jest uchwycenie miejsc, które zmieniają się na ich oczach, ale wciąż kryją w sobie historię i tożsamość regionu.

Uczestnicy pleneru na ulicy Wolności w Rudzie Śląskiej.
Od lewej: Małgorzata-Kamińska Gola, Arek Gola, Bo Persson, Joanna Helander. fot. Łukasz Cyrus

Niedzielny plener z Joanną Helander i Bo Perssonem

Niedzielny spacer ulicą Wolności w Rudzie Śląskiej. fot. Łukasz Cyrus.

Arek Gola i Joanna Helander przed Pubem Klaus na ulicy Wolności. fot. Łukasz Cyrus.

W niedzielnym plenerze Joanna Helander zabrała uczestników w podróż pełną wspomnień po Rudzie Śląskiej. Odwiedziliśmy jej rodzinny dom, gdzie rozmawialiśmy z mieszkańcami i fotografowaliśmy przestrzenie ważne dla jej historii. W Café&Pub Klaus na ulicy Wolności odbyła się spontaniczna sesja portretowa z młodymi tatuażystami ze studia Gold Rose Tattoo Shop, których energia natychmiast udzieliła się całej grupie. Wizyta przy miejscu egzekucji Joachima Achtelika była momentem zadumy nad historią regionu. Chwilę odpoczynku znaleźliśmy przy lodach w „Naturalnie Pyszne”, a później w kościele Matki Bożej Różańcowej, gdzie rozmowy nabrały refleksyjnego tonu. Plener zakończył się przy szybie Franciszek, który obecnie przechodzi proces odnowy, symbolizując przemiany Rudy Śląskiej i jej górniczego dziedzictwa.

Podwórko rodzinnego domu Joanny Helander. fot. Łukasz Cyrus.

Miejsce egzekucji Joachima Achtelika. fot. Łukasz Cyrus.

Joanna Helander na Placu Żwirki i Wigury. fot. Łukasz Cyrus.

Pamiątkowe zdjęcie z artystami z Gold Rose Tattoo. fot. Łukasz Cyrus

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej

Joanna Helander i Bo Persson otwarli wystawę "Anioły, koksownie i inne cuda" w Muzeum Historii Polski Ludowej w Rudzie Śląskiej

W dniu 13 czerwca 2025 r. w siedzibie Muzeum Historii Polski Ludowej w Rudzie Śląskiej odbyło się spotkanie pokoleń, którego tematem przewodnim była wystawa „Anioły, koksownie i inne cuda” autorstwa Joanny Helander. Wydarzenie, będące jednym z punktów obchodów 15. urodzin placówki, zgromadziło wybitne postaci kultury oraz przedstawicieli lokalnej społeczności.

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej. fot. Aleksander Orszulik.

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej. fot. Aleksander Orszulik.

Podczas panelu, którego uczestnikami byli prezydent Rudy Śląskiej, Michał Pierończyk, prezes Fundacji Minionej Epoki, Monika Nizioł, oraz honorowi goście – Joanna Helander i Bo Persson, dyskutowano o znaczeniu dokumentowania codziennej rzeczywistości epoki PRL. Wystawa Joanny Helander, której prezentacja odbyła się w ramach spotkania, została doceniona za autentyczność i unikatowy walor artystyczny, wynikający z osobistych doświadczeń artystki, rudzianki, łączącej wspomnienia lat młodości w Rudzie Śląskiej z perspektywą migracji do Szwecji.

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej. fot. Aleksander Orszulik.

Podczas panelu uczestnicy, wśród których znaleźli się seniorzy z Uniwersytetu III Wieku oraz Towarzystwa Miłośników Orzegowa, a także młodzież z I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza i II LO z Oddziałami Dwujęzycznymi im. G. Morcinka, zadawali pytania dotyczące realiów lat 70. oraz drogi artystycznej Joanny Helander. W ramach dyskusji podkreślono znaczenie umiejscowienia wystawy w Muzeum, które poprzez swoją działalność stale podnosi świadomość historyczną i kulturową regionu.

Wystawę można oglądać do 30 września 2025 w godzinach otwarcia Muzeum Historii Polski Ludowej w Rudzie Śląskiej.

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej. fot. Aleksander Orszulik.

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej. fot. Aleksander Orszulik.

Spotkanie pokoleń w Muzeum Historii Polski Ludowej. fot. Aleksander Orszulik.

Fotografie: Aleksander Orszulik.

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

Węglowa Atlantyda - rudzkie plenery fotograficzne

Węglowa Atlantyda: notatki z początku podróży

Każdy projekt ma swój punkt wyjścia – miejsce, gdzie jeszcze nie wiadomo, jak potoczą się wydarzenia, ale przeczucie mówi, że będzie z tego coś ważnego. Tak właśnie zaczęła się Węglowa Atlantyda – cykl fotograficznych plenerów dokumentujących przemysłowe dziedzictwo Rudy Śląskiej. Inicjatywa, która z założenia miała być intensywnym zanurzeniem w krajobraz poprzemysłowy, szybko przekształciła się w wielogłosową opowieść – o przestrzeni, o historii, ale przede wszystkim o ludziach.

 

O co chodzi w Węglowej Atlantydzie?

Projekt powstał z potrzeby dotknięcia krajobrazu, który nie znika w jednej chwili – ale zanika w pamięci, przerabiany na inne funkcje, opowiadany coraz ciszej. Celem Węglowej Atlantydy jest nie tylko dokumentacja, ale także interpretacja przestrzeni Rudy Śląskiej – miejsc, gdzie to, co naturalne, miesza się z tym, co przemysłowe, a ślady przeszłości wciąż oddychają w murach, drzewach i ukształtowaniu terenu.

Fotografia w tym kontekście nie jest tylko narzędziem rejestrującym – staje się nośnikiem refleksji. Każde zdjęcie to fragment większej opowieści: o przemianach, o pamięci, o konflikcie między naturą a cywilizacją, o trzeciej i czwartej naturze, która na Śląsku ma wyjątkowo konkretne znaczenie.

Początki plenerów Węglowej Atlantydy. fot. Łukasz Cyrus.

Kto za tym stoi?

Pomysł na Węglową Atlantydę narodził się w ramach działalności Stowarzyszenia TuRuda, które od lat dba o to, by historia Rudy Śląskiej nie znikała w milczeniu. Adam Kowalski, lider tej organizacji, od samego początku czuwa nad merytoryczną i narracyjną spójnością projektu. Wędruje z nami, opowiada, wskazuje miejsca, w których warto się zatrzymać – te widoczne i te, których bez jego wiedzy pewnie byśmy nie zauważyli.

Adam Kowalski prowadzi grupę plenerową. fot. Łukasz Cyrus.

Za stronę artystyczną i dokumentalną odpowiadają dwaj kuratorzy: Arkadiusz Gola – fotograf i dokumentalista, członek ZPAF oraz pedagog ITF w Opawie, i Michał Szalast – fotoreporter, redaktor i badacz tożsamości lokalnych. To oni nadali całemu przedsięwzięciu ramy: formalne, fotograficzne i interpretacyjne.

Arek Gola i Michał Szalast dbają o stronę merytoryczną przedsięwzięcia i dobry nastrój uczestników. fot. Łukasz Cyrus.

Kto bierze udział?

W pierwszych dniach pleneru udział wzięli fotografowie i fotografki z różnych środowisk, pokoleń i estetyk: Marcin Śliwa, Marek Janicki, Olek Orszulik, Łukasz Cyrus, Iwona Germanek, Paulina Bajorowicz, Ondrej Durczak, Tomek Greissgraber, Marek Stańczyk, Seweryn Puchała, Rafał Klimkiewicz, Natalia Knycz, Dariusz Zakrzewski, Agnieszka Kowalczyk oraz Łukasz Zawada. Każdy z nas przywiózł ze sobą inny sposób patrzenia, inny język wizualny – ale wspólnym mianownikiem jest uważność wobec przestrzeni i jej pamięci.

Warto zaznaczyć, że Klub Fotograficzny „Źródło” z Rudy Śląskiej, którego jestem członkiem, został zaproszony do udziału w tym przedsięwzięciu jako lokalny partner i uczestnik. To dla nas zaszczyt, ale też duże zobowiązanie – opowiadać o własnym mieście, kiedy inni patrzą na nie świeżym okiem.

Uczestnicy pierwszego dnia plenerów Węglowej Atlantydy. fot. Łukasz Cyrus.

Plany – co dalej?

Efektem naszych wspólnych działań będzie wielkoformatowa wystawa plenerowa, zaplanowana na początek września. Każdy z uczestników przygotowuje zestaw zdjęć, które nie tylko dokumentują, ale również komentują i prowokują do myślenia. Zdjęcia zostaną zaprezentowane w przestrzeni publicznej miasta – w miejscach, które same często są bohaterami tej historii.

 

Plener pierwszy: krajobraz przemysłowy

Pierwszy dzień plenerowy prowadził Adam Kowalski. Spotkaliśmy się przy szybie Franciszek – miejscu symbolicznym, nie tylko ze względu na przemysłowe dziedzictwo, ale także jako punkt startu dla opowieści, która miała się dopiero zmaterializować w fotografiach. Adam prowadził nas przez teren Steinbrucha – dawny kamieniołom piaskowca, miejsce niezwykłej warstwowości. To, co pozornie naturalne, okazuje się sztuczne; to, co ludzkie – upodabnia się do przyrody. Była w tym dniu cisza, światło i ogromne poczucie odpowiedzialności – wobec krajobrazu i wobec czasu.

Odkrywamy tajemnice czwartej przyrody. fot. Łukasz Cyrus.

 

Plener drugi: miasto z cegły i piaskowca

Drugiego dnia przewodnictwo przejął Aleksander Orszulik, który poprowadził nas przez dzielnicę Ruda 1, znaną mu nie tylko z mapy, ale i z pamięci mieszkańca i fotografa. Celem było znalezienie śladów piaskowców ze Steinbrucha i cegieł w tkance miejskiej – na fasadach budynków, w strukturach osiedli, w załomach historii. Miasto nagle stało się żywym muzeum materiałów budowlanych, powidoków i przemilczeń. Fotografowaliśmy cegły, których struktura zdradzała pochodzenie – fragmenty czegoś większego, co kiedyś istniało w zupełnie innej formie.

Węglowa Atlantyda nabiera głębi z każdym dniem. Piszę o tym nie tylko z potrzeby archiwizacji, ale też dlatego, że czuję, że to początek czegoś istotnego. Być może jeszcze nie do końca wiemy, czym ta Atlantyda jest, ale już teraz wiemy, że nie wystarczy jej tylko „szukać” – trzeba ją współtworzyć.

Grupa plenerowa dociera do granic poznania. fot. Łukasz Cyrus.

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

Nie/Zapomnienie – o pamięci utrwalonej w fotografii

Wystawa i książka Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka

Wieczór 28 maja 2025 roku w Stacji Biblioteka w Rudzie Śląskiej stał się niezwykłym wydarzeniem artystycznym. W gronie miłośników fotografii dokumentalnej miałem zaszczyt uczestniczyć w wernisażu wystawy Nie/Zapomnienie Krzysztofa Gołucha – cenionego fotografa, którego twórczość od lat skupia się na ukazywaniu codziennego życia osób z niepełnosprawnościami.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Artysta o społecznej roli fotografii

Krzysztof Gołuch, urodzony w 1966 roku w Rudzie Śląskiej, jest jednym z najbardziej uznanych dokumentalistów współczesnej polskiej fotografii. Jego prace zdobywały prestiżowe nagrody, w tym Grand Press Photo, a albumy Co siódmy (2017), Hotel (2021) oraz Smak życia były prezentowane na międzynarodowych festiwalach fotograficznych.

Od dwóch dekad konsekwentnie poświęca swoją twórczość przedstawianiu osób z niepełnosprawnościami, uchwytując ich codzienność z autentycznością i szacunkiem. W rozmowie podkreślił, iż projekt Nie/Zapomnienie dojrzewał w nim przez wiele lat.

"Od dawna towarzyszyła mi potrzeba opowiedzenia historii ludzi, którzy przebywają w różnych placówkach opiekuńczych. Ich życie często pozostaje w cieniu, niezauważone, a ja chciałem to zmienić. To była moja osobista motywacja" – mówił Gołuch podczas spotkania.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Otwarcie wystawy i znamienici goście

Oficjalne otwarcie wystawy rozpoczął dyrektor Stacji Biblioteka, Krystian Gałuszka, który podkreślił rolę instytucji w promowaniu fotografii dokumentalnej. Następnie głos zabrał prezydent miasta Ruda Śląska Michał Pierończyk, wyrażając uznanie dla twórczości artysty i jego wkładu w budowanie społecznej świadomości.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

W dalszej części wydarzenia przemawiał Michał Szalast, kurator wystawy i współautor książki, który przybliżył kontekst powstawania projektu. Wśród gości obecni byli również Anna Krzysteczko, posłanka Urszula Koszutska oraz prezydent Knurowa Tomasz Rzepa, którzy wyrazili swoje uznanie dla artysty i znaczenia jego pracy.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Refleksje artysty o procesie twórczym

Nie/Zapomnienie to projekt fotograficzny i książkowy, który powstał we współpracy z Michałem Szalastem, autorem tekstów oraz kuratorem wystawy, a także Zosią Oslislo-Piekarską, odpowiedzialną za projekt graficzny publikacji.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

"Nie eksperymentuję formalnie, lecz tematycznie. Moje fotografie pozostają klasyczne, ale ich siła tkwi w naturalnym przekazie. Kolor odgrywa kluczową rolę – pomaga mi oddać emocje, które towarzyszyły mi podczas fotografowania" – wyjaśniał Gołuch.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

W rozmowie artysta podkreślił również znaczenie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rudzie Śląskiej, która nie tylko wspierała wydanie książki, ale także stworzyła przestrzeń dla wystawy.

Podpisywanie książki i rozmowy z uczestnikami

Po oficjalnych przemówieniach Krzysztof Gołuch spotkał się z uczestnikami wydarzenia. Możliwość bezpośredniej rozmowy z artystą oraz otrzymanie dedykacji w egzemplarzu książki Nie/Zapomnienie sprawiły, że wieczór nabrał szczególnie osobistego charakteru.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Zaproszenie do zwiedzania wystawy

Ekspozycja Nie/Zapomnienie pozostanie dostępna dla zwiedzających w Stacji Biblioteka do 6 czerwca 2025 roku. Wstęp jest wolny, a organizatorzy zachęcają do odwiedzin, aby odkryć fotograficzne opowieści uchwycone przez Krzysztofa Gołucha.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Wieczór w Stacji Biblioteka był okazją do refleksji nad pamięcią, obrazem oraz znaczeniem fotografii jako nośnika ludzkich historii. Twórczość Gołucha pozostaje ważnym głosem w polskiej fotografii dokumentalnej, nie tylko jako artystyczny zapis rzeczywistości, ale także jako świadectwo społecznej wrażliwości.

Wystawa „Nie/Zapomnienie” Krzysztofa Gołucha w Stacji Biblioteka. Łukasz Cyrus. 2025

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

Poczucie winy

O wyrażaniu niewyrażalnego i Fotografii Odklejonej

Czy obraz może wyrazić abstrakcyjne uczucia, gdy słowa zawodzą?

Tak, uważam, że obraz — szczególnie w jego abstrakcyjnej formie — posiada unikalną zdolność do wywoływania i przekazywania tak złożonych uczuć, jak poczucie winy, nawet jeśli to uczucie jest na tyle subtelne i wielowymiarowe, że słowa często zawodzą w jego pełnym oddaniu.

Bezpośredniość wyrazu wizualnego

Obrazy działają na poziomie zmysłowym, przemawiając bezpośrednio do naszej podświadomości. O ile słowa muszą opierać się na konwencjach językowych i logicznych strukturach, obrazy mają swobodę przekazywania emocji przez kompozycję, kolory, kontrasty, faktury czy grę światła. Takie elementy mogą budować atmosferę, która rezonuje z widzem w sposób bardzo intuicyjny, podobnie jak muzyka instrumentalna, która przekazuje emocje bez dosłownego opowiadania historii.

Metaforyczny język formy

Inspiracje malarstwem abstrakcyjnym, na przykład dziełami Kandinsky’ego czy Rothko, pokazują, że artysta może posługiwać się formą i kolorem, by wywołać u odbiorcy specyficzne stany emocjonalne. Chociaż poczucie winy jest pojęciem niezwykle złożonym, obraz, dzięki swojej wielowarstwowości, może zasugerować ciężar, napięcie lub wewnętrzne niepokoje, które często towarzyszą temu uczuciu. Wrażenie winy można budować poprzez ciemniejsze barwy, dysproporcje w kompozycji lub kontrast między światłem a cieniem, które symbolizują wewnętrzny konflikt lub odczucie moralnego obciążenia.

Przekraczanie granic języka

W duchu Wittgensteina, który pisał o granicach języka jako o granicach poznania, obraz staje się przestrzenią, w której to, co niewyrażalne słowami, może zostać "pokazane". Obraz może "milczeć" w tradycyjnym sensie narracji, ale jednocześnie "mówić" za pomocą swoich formalnych i estetycznych środków. Odbiorca, patrząc na taki obraz, może doświadczać emocji, które są trudne do zakodowania w sformalizowanym języku — i to właśnie ta otwartość na subiektywną interpretację może sprawić, że uczucie winy, z całym swoim ciężarem i wielowarstwowością, zostanie odebrane intensywniej niż poprzez wyrafinowany opis słowny.

Czy wyrażanie niewyrażalnego jest możliwe?

Tak, obraz — odpowiednio skomponowany — może wyrazić tak subtelne i abstrakcyjne uczucia jak poczucie winy. Jego siła tkwi w bezpośredniości wyrazu, która omija ograniczenia językowe, pozwalając widzowi na doświadczenie emocji w sposób czysty, zmysłowy i fenomenologiczny. W ten sposób obraz nie tyle "mówi", co raczej "pozwala poczuć" to, czego słowa często nie są w stanie ująć.

"Poczucie winy". fot. Łukasz Cyrus, 2025.

   

Dziełem sztuki jest doznanie

Osiem lat temu, gdy pisałem esej Dziełem sztuki jest doznanie, przeczuwałem te możliwości i wierzyłem w nie, ale pewności mieć nie mogłem. Brakowało mi wiedzy.

Rozwój osobisty człowieka, artysty może odbywać się jedynie poprzez nieustanne poszerzanie świadomości, dlatego cieszę się, że swojego czasu nie marnowałem.

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

„Mniej znaczy więcej” Aleksandra Orszulika

Zaproszenie na wystawę fotograficzną

Aleksander Orszulik, członek Związku Polskich Artystów Fotografików Okręgu Śląskiego oraz Klubu Fotograficznego „Źródło”, prezentuje swoją najnowszą wystawę „Mniej znaczy więcej”, poświęconą idei minimalizmu w fotografii.

Aleksander Orszulik pochodzi z Rudy Śląskiej i jest absolwentem szkoły fotograficznej Fotoedukacja w Katowicach. Jego twórczość była prezentowana na licznych wystawach w Polsce i za granicą. W swoich pracach skupia się na uchwyceniu istoty emocji, poszukując prostoty oraz głębi przekazu.

„Mniej znaczy więcej” to projekt eksplorujący estetykę ograniczenia i świadomego wyboru kadru. Autor czerpie inspiracje z filozofii wabi-sabi oraz myśli Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, ukazując piękno w prostocie i harmonii. Wystawa skłania do refleksji nad rolą detalu oraz umiejętnością dostrzegania istoty fotografowanego obiektu.

Wystawa będzie dostępna od 6 maja do 27 czerwca 2025 roku w Galerii 4 Arte w Częstochowie, przy ul. 1-go Maja 27.

Wystawa „Mniej znaczy więcej” to okazja do zapoznania się z fotografią, która inspiruje do innego postrzegania rzeczywistości i zachęca do kontemplacji.

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail:

Wernisaż wystawy „Sercem Malowane” – spotkanie ze sztuką młodych fotografów

Fotografia jako świadoma forma ekspresji

Wystawa „Sercem Malowane” to wyjątkowy pokaz talentu młodych artystów, kształcących się na kierunku technik fotografii i multimediów w Zespole Szkół nr 5 im. Jadwigi Markowej w Rudzie Śląskiej. Ich prace, ocenione przez członków Klubu Fotograficznego „Źródło” w charakterze jury konkursowego, wyróżniają się wysoką jakością techniczną i głęboką wrażliwością artystyczną.

Fotografie zaprezentowane podczas wernisażu, który odbędzie się 11 kwietnia 2025 roku o godzinie 17:00 w Stacji Biblioteka w Rudzie Śląskiej, dowodzą, że młodzi twórcy nie tylko posiadają świetnie opanowany warsztat fotograficzny, ale także umiejętność świadomego kształtowania przekazu wizualnego.

Dzięki wsparciu nauczycieli oraz pasji do fotografii, uczniowie rozwijają swoje umiejętności i prezentują prace na najwyższym poziomie. Członkowie Klubu „Źródło” czują się zaszczyceni, mogąc oceniać tak wartościowe i przemyślane dzieła, które odzwierciedlają zaangażowanie oraz wyjątkową wrażliwość młodych artystów.

Serdecznie zapraszamy na wernisaż, który stanie się okazją do spotkania ze sztuką, wymiany doświadczeń i rozmowy o roli fotografii w kształtowaniu percepcji rzeczywistości.

Łukasz Cyrus, 2025

Wpisz swój e-mail: